Pracownia OVO Grąbczewscy Architekci z Katowic zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie na koncepcję architektoniczno-urbanistyczną przebudowy kamienic na końcu ul. Mariackiej. Docelowo mają w nich zamieszkać głównie osoby starsze. Przypuszczalny termin rozpoczęcia prac budowlanych to 2021 rok, a oddania inwestycji do użytku – 2023.
Katowickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego, które ma się zająć przebudową kamienic, chciało, żeby architekci zaproponowali rewitalizację końcówki ul. Mariackiej według dość sprecyzowanych kryteriów. Chodziło m.in. o zaprojektowanie określonej liczby mieszkań (około 40), zaplanowanie przestronnego atrium (podwórka), na którym mieszkańcy mogliby spędzać wolny czas i się integrować. KTBS chciało zostawić tylko ściany frontowe kamienic przy Mariackiej 30, 32 i 34. Same budynki są bowiem z bardzo złym stanie technicznym. Tymczasem zwycięska praca stoi w sprzeczności z tymi założeniami. Budynki są właściwie nienaruszone, a oficyny tylko „przewietrzone”, a nie wyburzone. – Uznaliśmy, że jest to bardzo atrakcyjna tkanka. Staraliśmy się zachować maksymalnie dużo z tego istniejącego kontekstu, wprowadzając oczywiście niezbędne zmiany i jednocześnie dążąc do tego, żeby mieszkało się tam atrakcyjnie. Chcieliśmy też zapewnić społeczne zaplecze dla tego miejsca, jak klub sąsiedzki, plac zabaw, wertykalne ogrody, które sprawiają, że życie tam będzie ciekawsze – mówi Marek Grąbczewski, jeden z projektantów.
W uzasadnieniu do I nagrody sąd konkursowy stwierdził, że zwycięska praca została uznana za najlepszą ze względu na:
– zachowanie kulturowej, historycznej i architektonicznej tożsamości poddanego renowacji fragmentu ul. Mariackiej
– za propozycję modernizacji w pełni spełniającą wymogi zadanego programu funkcjonalnego bez naruszenia istniejącej zasadniczej struktury przestrzennej i konstrukcyjnej budynków
– wybór koncepcji renowacji i częściowej przebudowy, który stwarza szansę na zachowanie przynajmniej w części oryginalnej substancji budynków poprzez powtórne wykorzystanie ich w pracach modernizacyjnych. Dotyczy to elementów stolarki, schodów, cegły rozbiórkowej, elementów detali stalowych, posadzek itp.
– wybór koncepcji prowadzenia inwestycji, która daje szansę na stosunkowo nieuciążliwy sposób prowadzenia prac budowlanych w stosunku do przestrzeni sąsiedzkiej, ulicy kwartału.
Sąd przygotował też kilka zaleceń. To m.in.stworzenie pasa ogrodów dachowych od strony północnej (podwórza) dla budynków Mariacka 30 i 32 (projektanci zaproponowali zielony dach tylko na kamienicy o nr 34), zainstalowanie paneli fotowoltaicznych i innych urządzeń związanych z odnawialną energią, przemyślenie decyzji dotyczącej oficyn i sposobu ich wykorzystania.
To właśnie pozostawienie oficyn budzi największe wątpliwości przyszłego inwestora, czyli KTBS. – Trudno mi sobie wyobrazić jaką funkcję miałaby pełnić pokazane na koncepcji szkielety oficyn. Myśleliśmy o wspólnej przestrzeni dla mieszkańców, ale raczej w formie otwartego podwórka. Niemniej, musimy się teraz wgłębić w założenia projektantów, a przede wszystkim je przeliczyć – mówi Janusz Olesiński, prezes KTBS.
Wstępne szacunki mówiły o tym, że przebudowa trzech kamienic na Mariackiej miałaby kosztować około 8 000 zł za ma kw. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że zostawienie budynków w niemal nienaruszonym stanie pozwoli ograniczyć koszty. Tyle że znajdują się one w fatalnym stanie technicznym, więc trzeba je będzie właściwie budować na nowo.
Projektanci mają jeszcze jedno uzasadnienie dla koncepcji pozostawienia oficyn. – Staraliśmy się maksymalnie dużo elementów istniejących zachować, ograniczając też marnotrawstwo materiałów – tłumaczy Marek Grąbczewski.
Jak stwierdził Andrzej Duda, przewodniczący sądu konkursowego, „nagroda dostała się w dobre ręce i daje gwarancję prawidłowo przeprowadzonej rewitalizacji„. Czy tak rzeczywiście będzie, okaże się za kilka lat. Teraz autorzy zwycięskiej pracy i nagrody w wysokości 20 000 zł dostaną zlecenie na przygotowanie projektu budowlanego i wykonawczego. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, projektu i pozwolenie na budowę powinny powstać w ciągu roku, tak żeby prace budowlane mogły się rozpocząć w drugim kwartale 2021 roku i zakończyć w 2023.
Początkowo Katowickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego chciało pozyskać prywatnego inwestora, który wyłożyłby pieniądze na przebudowę kamienic. W zamian czerpałby dochody z wynajmu bądź sprzedaży części lokali. Wstępne zainteresowanie wyraziło kilka podmiotów, ale konkretnej oferty nie złożył nikt.
Lokale dla osób 65+ mają stanowić około 50% wszystkich mieszkań w zmodernizowanych kamienicach. Druga połowa przeznaczona będzie dla osób młodych. Wszystkie mieszkania mają mieć od 35 do 50 m kw. powierzchni, czyli będą jedno lub dwupokojowe. Ma też powstać jedno 4-5 pokojowe mieszkanie dla osób, które opuszczają dom dziecka.
Pieniądze na modernizację KTBS chce pozyskać z zysku z innej swojej inwestycji, rządowego Funduszu Dopłat oraz niskooprocentowanego kredytu.
