Najpierw zakład przetwarzania odpadów, a potem wielkie osiedle w Wełnowcu. Z kolei przy A4 staną nowe wysokie budynki

Nowe osiedle na północy Katowic budzi największe emocje, ale mieszkańcy nie zgadzają się również na wysokie budynki przy autostradzie A4. Dyskusja dotycząca studium zagospodarowania przestrzennego była momentami gorąca.

Wzięło w niej udział zaledwie kilkanaście osób. Mimo to była ona momentami dość burzliwa. Nic dziwnego, bo miasto szykuje duże zmiany w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zmiany dotyczące trzech obszarów. Jak mówi Jerzy Pogoda, naczelnik wydziału planowania przestrzennego i urbanistyki, zostały one wybrane, ponieważ trzeba się nimi zająć w pierwszej kolejności. Z powodu dynamicznego rozwoju miasta, konieczne są jak najszybsze zmiany w najważniejszym dokumencie planistycznym. Stąd pomysł na to, żeby zrobić to w sposób punktowy, a nie całościowy. Chodzi o tereny po dawnych Zakładach Metalurgicznych „Silesia”, działki należące do CH 3 Stawy zlokalizowane przy autostradzie A4, a także budowany stadion miejski i jego otoczenie.

Będzie wielkie osiedle, ale najpierw zakład przetwarzania odpadów

Największy teren, o powierzchni przeszło 58 ha, budzi też największe kontrowersje. Na granicy Katowic i Siemianowic Śląskich nieużytki po byłej hucie mają zamienić się w wielkie osiedle mieszkaniowe – Nowy Wełnowiec. Tak nazwała swój projekt spółka Eko-Bryza, której prezesem jest były prezydent Katowic, Piotr Uszok. Na osiedlu o powierzchni 270 tys. mm kw., zlokalizowanym pomiędzy al. Korfantego, a ul. Konduktorską miałoby mieszkać ok. 8 tys. osób. Ten pomysł jest ostro krytykowany przez mieszkańców.

Co budzi największe zastrzeżenia? Zapis umożliwiający bardzo intensywną zabudowę. Projektanta i urzędników punktował Bartłomiej Nawrocki, architekt reprezentujący stowarzyszenie Mieszkańcy dla Katowic. Jego zdaniem studium da zbyt duże pole do popisu inwestorowi, ponieważ dopuszczenie strefy zabudowy śródmiejskiej sprawi, że będzie on mógł o połowę zmniejszyć odległość pomiędzy budynkami. – Część mieszkań może być niedoświetlonych i one pewnie prędzej czy później się sprzedadzą – mówił Nawrocki i pytał, jaka jest podstawa do przenoszenia śródmieścia Katowic na obrzeża miasta. – Na końcu miasta, przy granicy z Siemianowicami robimy subcentrum i tym samym robimy karykaturę miasta. Powodujemy te problemy, z którymi się będziemy borykać – uważa architekt. Poza tym krytykował zmianę studium w sposób punktowy, a nie całościowy.

Projektant odpowiadał, że to szansa dla tego zdegradowanego terenu. – Chodzi o to, żeby z tym terenem zrobić porządek. Można schować głowę w piasek i powiedzieć: problem jest i on się rozwiąże za sto lat – mówił Radosław Jończak, właściciel firmy SoftGIS, która na zlecenie miasta przygotowała zmiany w studium. Kolejną kwestią, która niepokoi mieszkańców, jest brak konkretnych rozwiązań związanych ze skomunikowaniem nowego osiedla. – Polecam codziennie tam jeździć. Najlepiej wybudować to osiedle na 100 tys. ludzi i drogę jeszcze wybudować węższą – mówił Wojciech Kaczmarczyk, który prowadzi w dzielnicy działalność gospodarczą. Jak wyjaśniał naczelnik Pogoda, miastu nie zależy na ułatwieniach dla kierowców. – Budowanie dróg szybszych, szerszych i głośniejszych powoduje tylko zwiększanie ruchu kołowego. Docelowymi środkami komunikacji w obszarze miasta, są komunikacje zbiorowe, a nie indywidualne – mówił i dodaje, że planowane w mieście zmiany nie są „po to, żeby wszyscy jeździli samochodami”. Ograniczenie ruchu ma być też jedną z wizytówek nowego eko-osiedla. – Ruch ma odbywać się pieszo, a komunikacja samochodowa ma być realizowana pod płytą, na której będzie wybudowane osiedle – mówił Jończak. Żeby realizacja wizji nowoczesnego i ekologicznego osiedla – którego skala sprawia, że można je traktować jak nową dzielnicą Katowic – mogła się zmaterializować, konieczne jest uzdatnienie gruntu. Ten, jak wiadomo, jest bardzo zdegradowany poprzednią działalnością. Dlatego obecnie nie wiadomo, ile z tego terenu uda się inwestorowi „wycisnąć”. To prawdopodobnej jeden z powodów, dla których wnioskowana przez Eko-Bryzę zabudowa śródmiejska została pozytywnie rozpatrzona i znalazła się w studium.

Tu pojawia się kolejny kontrowersyjny zapis. Jak czytamy w projekcie studium „należy dopuścić budowę tymczasowej instalacji przetwarzania odpadów umożliwiającej przywrócenie funkcji użytkowej gruntów”. W praktyce oznacza to tyle, że zakład przetwarzania odpadów, pozostałości po byłej hucie, będzie przygotowywał grunt do inwestycji. – Te odpady będzie przekształcał w taki sposób, żeby można było ten teren zagospodarować. Ma działać do czasu oczyszczenia terenu, co umożliwi realizację budowy osiedla – tłumaczył projektant. To budzi niepokój lokalnych radnych. Wiceprzewodnicząca zarządu rady dzielnicy nr 11 Wełnowiec-Józefowiec Lidia Torbus, dopytywała o możliwość zapisania w studium konkretnych ram czasowych funkcjonowania zakładu i ograniczenie jego działalności do przetwarzania odpadów z terenu po dawnych Zakładach Metalurgicznych „Silesia”. Radni zapowiedzieli, że złożą uwagi w tej sprawie.

Więcej mieszkań tuż przy autostradzie

Dużo uwag mieli też mieszkańcy i radni z os. Paderewskiego. Przede wszystkim dlatego, że właściciel CH 3 Stawy, niemiecka spółka Union Investment, ma rozbudowane plany dotyczące swoich terenów. Na działkach położonych na południe od autostrady A4 miałyby powstać mieszkania. – Rozumiem, że to, co tam jest zostanie wyburzone? Obecnie nie ma tam miejsca, żeby cokolwiek więcej wybudować – pytała jedna z mieszkanek, a w odpowiedzi usłyszała, że studium nie przesądza o ewentualnych wyburzeniach. Dopuszcza za to zabudowę mieszkaniową wielorodzinną „składającą się z budynków do 12 kondygnacji”, a także „nie wyklucza możliwości dopuszczenia dominant o wysokości do 20 kondygnacji w obszarze sąsiadującym z pasem drogowym autostrady A4”. Wysokość budynków i ich lokalizacja budzi duże zastrzeżenia mieszkańców. – W tamtym miejscu nie zapewnimy mieszkańcom godziwych warunków, a w szczególności ciszy – mówił Adam Południak, przewodniczący zarządu ry dzielnicy nr 4 Osiedle Paderewskiego – Muchowiec. Ponadto studium nie może określać, gdzie ta dominanta miałaby zostać zlokalizowana.

Teren UC4 (zaznaczony na różowo na mapie) zyskał też wyższą rangę. W starym studium z 2012 roku ten teren był określony jako międzydzielnicowy, a w nowym ma być regionalnym. Tym uzasadnia projektant dopuszczenie wysokiej zabudowy. – Nasza idea była taka, że skoro zwiększamy rangę ośrodka, to zwiększamy też wysokość zabudowy – wyjaśniał projektant i dodał, że dominanta ma stanowić „bramę wjazdową” do miasta od tej strony. Jedna z radnych dzielnicy zapytała wprost: – Jak duży sprzeciw społeczny jest potrzebny, żeby państwo zrezygnowali z tej dominanty?

Projekt zmian w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice będzie wyłożony do 31 października. Uwagi będzie można składać do 21 listopada. Mimo niewielkiej frekwencji, można się spodziewać, że będzie ich sporo. Dopiero po rozpatrzeniu uwag przygotowane zostaną nowe rozwiązania w studium. Chyba, że uwagi zostaną odrzucone w całości.

Co to jest studium?

Studium jest dokumentem planistycznym o charakterze ogólniejszym niż miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, ale ma strategiczne znaczenie. Jego zapisy są wiążące podczas tworzenia miejscowych planów. Dla przykładu, jeśli studium ogranicza na przykład wysokość lub intensywność zabudowy, to plan tego nie zmieni i na odwrót. Zmiany w studium są wprowadzane rzadko i jest to proces czasochłonny. Dlatego wprowadzenie zmian może oznaczać, że w ciągu 10 lat nie będą prowadzone prace nad tymi obszarami.