Defilada wojskowa w Katowicach, czyli organizacyjny chaos

Katowice nie są przygotowane na przyjęcie w krótkim czasie 200 tys. ludzi na małej przestrzeni w centrum miasta. Dobrze, że w tłumie nie wybuchła panika, bo mogło skończyć się tragedią. Przy okazji defilady wojskowej brakowało wielu rzeczy, a przede wszystkim informacji i sprawnej komunikacji publicznej.

Jak szacuje policja, defiladę wojskową w Katowicach oglądało w czwartek na żywo około 200 000 ludzi. W ostatnich 20, a może nawet 30 latach nie było w mieście wydarzenia, które przyciągnęłoby taką rzeszę ludzi. Oczywiste jest więc, że nie można było uniknąć wpadek, co jednak nie znaczy, że nie można ich było ograniczyć do minimum.

Transport

Marszałek województwa śląskiego kilka tygodni temu pochwalił się, że Koleje Śląskie będą 15 sierpnia wozić pasażerów za darmo. W założeniu chodziło o to, żeby ludzie nie wsiadali do samochodów, a w pociągi i spokojnie mogli dojechać do Katowic. Okazało się jednak, że nikt nie przewidział aż takich tłumów. Już na kilka godzin przed rozpoczęciem defilady dojazd pociągami Kolei Śląskich był właściwie niemożliwy. Jeśli ktoś nie załapał się do pociągu na stacji początkowej, nie miał szans wsiąść po drodze. Najgorzej było na trasie z Gliwic i Rybnika, ale problem mieli też mieszkańcy Bielska-Białej czy Częstochowy. – Z Częstochowy do Katowic trzy godziny jechał pociąg. Oczywiście przepełniony, ludzie się bili, krzyczeli na siebie. Konduktor i maszynista mówili mam, że wszystkie pociągi powinny wyjechać i powinny być zwiększone ilości kursów. Z powrotem na dworcu to samo, awantury szarpaniny. Interweniowała policja. My zrezygnowaliśmy z jazdy pociągiem z powrotem, kupiliśmy bilety na autobus i w pełnym komforcie wracamy do domu – napisała nam pani Ewelina.

Takich relacji było znacznie więcej. – Z Katowic Ligoty też nie, pociągi się nawet nie zatrzymują, do 3 nie było szans wsiąść, zobaczymy co będzie dalej… – informowała jeszcze przed defiladą pani Katarzyna.

Pociągi były opóźnione, bo przepełnione składy nie mogły ruszyć ze względów bezpieczeństwa. To z kolei powodowało, że następne pociągi nie miały jak wjechać na stację. Ludzie byli zdenerwowani, brakowało informacji. Dopiero kiedy KŚ zobaczyły, że sytuacja wymyka się spod kontroli, wypuściły na tory dodatkowe składy i podstawiły autobusy. Przy takiej liczbie ludzi, to jednak niewiele dało. Prawdopodobnie nie byłoby aż takiego problemu, gdyby pasażerowie musieli kupić bilety. Część na pewno by zrezygnowała. Nie można w nieskończoność przy różnego rodzaju dużych wydarzeniach oferować ludziom bezpłatnych przejazdów pociągami. To utwierdza ich w przekonaniu, że kolej można traktować w kategorii atrakcji turystycznej, a nie jako najszybszego transportu do pracy czy na uczelnię.

Nie lepiej było w autobusach i tramwajach, chociaż tu też można było przewidzieć co się wydarzy. Skoro kilkadziesiąt linii zostało na czas defilady zawieszonych, to oczywiste jest, że zwiększony potok pasażerów przejmą te linie, które zostały. Uruchomienie dwóch dodatkowych autobusów w Katowicach niewiele dało. Zresztą, w innych miastach nie było lepiej. – Dojazd do Katowic na defiladę z Chorzowa komunikacją miejską jest nierealny. Wszystkie autobusy z Bytomia są zapchane tak, że wejście do nich jest niemożliwe. Na przystankach stoją tłumy ludzi – napisał nam pół godziny przed defiladą pan Tomasz.

Z wyjazdem z Katowic nie było wcale lepiej. Nawet około godz. 22 pociągi KŚ były opóźnione od 20 do 80 minut, a porządku na peronach musiała pilnować policja.

Nie spisała się też straż miejska. Mimo apeli, wiele osób przyjechało do centrum samochodem, a potem parkowało gdzie popadnie. Kierowcy wjeżdżali m.in. do Parku Budnioka albo na trawniki wzdłuż ul. Sokolskiej. Blokad albo naklejek z wezwaniem do stawienia się na komendzie jakoś nie było widać.

Komunikacja piesza

Najlepsze miejsca wzdłuż trasy defilady zostały obstawione na kilka godzin przed jej rozpoczęciem. Jednak im bliżej było godz. 14, tym tłum ciągnący w kierunku ronda gęstniał. Na półtorej godziny przed defiladą chodnikiem wzdłuż al. Korfantego płynęło już prawdziwe morze ludzi. Takich obrazków w Katowicach się nie ogląda, nawet przy okazji naprawdę dużych imprez. Problemem były stosunkowe wąskie przejścia dla pieszych, podczas gdy dla samochodów VIP-ów zarezerwowana była cała al. Korfantego od ul. Moniuszki do ronda.

Kiedy ludzie weszli pod rondo, a potem wychodzili schodami w kierunku Spodka (a właściwie Słonecznej Pętli), musieli się między sobą przeciskać. Gdyby cokolwiek się pod rondem stało i doszło do ataku paniki, mogłoby dojść do jakiejś tragedii. Zwłaszcza, że wiele osób przyjechało spoza Katowic i nie miało pojęcia gdzie iść.

Policjanci i wojskowi próbowali pomagać ludziom, ale część z nich też nie była z Katowic. Trudno więc było liczyć na precyzyjną informację.

Brak informacji

To kolejny duży problem przed, w czasie i po defiladzie. Mało kto wiedział gdzie iść, a nie bardzo miał kto udzielić wiarygodnej informacji. Brakowało prostego komunikatu, choćby wygłaszanego przez megafon, że w danym kierunku nie ma sensu już iść, bo nie ma już miejsc, a w ogóle jest to niebezpieczne. Wiadomo, że ludzie sami (a przynajmniej mało kto) zrezygnują z dojść jak najbliżej miejsca wydarzenia. Trzeba im taką decyzję sugestywnie pomóc podjąć. Dobrym rozwiązaniem byłyby też mapki z zaznaczonymi miejscami do oglądania defilady i trasami dojścia.

Defilada pokazała, że organizowanie takiego wydarzenia w Katowicach nie jest najlepszym pomysłem. O ile kwestie informacji można poprawić, o tyle ograniczeń logistyczno-infrastrukturalnych nie da się przeskoczyć. Przecież z powodu defilady dojazd w pobliże centrum Katowic od strony Sosnowca, Mysłowic czy Siemianowic był bardzo utrudniony. Nie przez godzinę czy dwie, ale przez prawie dobę. Nawet biorąc pod uwagę, że dla większości 15 sierpnia był dniem wolnym od pracy, to jednak nie jest sytuacja normalna.