Zamieszanie wokół konkursu Szymanowskiego w NOSPR. W ostatniej chwili usunięto utwory rosyjskich kompozytorów

Konkurs muzyczny w NOSPR ze skandalem w tle. Tuż przed rozpoczęciem przesłuchań postanowiono usunąć z programów uczestników utwory kompozytorów rosyjskich.

Za kilka dni w Katowicach rusza II edycja prestiżowego o konkursu muzycznego. W 2018 roku po raz pierwszy odbył się Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, który jest organizowany raz na 5 lat. Artyści rywalizują w czterech kategoriach wykonawczych: fortepian, skrzypce, kwartet smyczkowy i głos oraz w konkursie kompozytorskim. W tym roku spośród prawie 300 zgłoszeń zakwalifikowano ponad setkę młodych artystów.

5 września zaczną się przesłuchania w kategoriach skrzypiec i fortepianu, ale tuż przed rozpoczęciem konkursu uczestnicy dowiedzieli się od organizatorów o ważnej zmianie.

„W geście solidarności ze społecznością Ukrainy i w związku z eskalacją rosyjskiej agresji zbrojnej zdecydowaliśmy się ogłosić moratorium na utwory rosyjskich kompozytorów w repertuarze wszystkich uczestników II edycji Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Wyłączeniu podlegają wszystkie utwory kompozytorów pochodzenia rosyjskiego: Piotra Czajkowskiego, Igora Strawińskiego, Sergieja Prokofiewa, Sergieja Rachmaninowa, Gieorgija Swiridowa, Nikołaja Rimskiego-Korsakowa czy Aleksandra Scriabina”.

Okazuje się, że ci, którzy przygotowywali się od wielu miesięcy do wykonania utworów rosyjskich kompozytorów, nie będą mogli zaprezentować ich przed jury. – Stało się to rzeczywiście w ostatniej chwili, patrząc na to, gdzie jest konkurs, ale żyliśmy nadzieją, że konflikt (wojna w Ukrainie – przyp. red.) będzie rozwiązany – mówi Ewa Bogusz-Moore, dyrektor NOSPR, która pełni też funkcję dyrektora konkursu. Dodaje, że wydarzenie jest planowane od 4 lat, a repertuar powstawał jeszcze przed wybuchem wojny. Usunięcie rosyjskich utworów będzie się wiązało ze skróceniem programów wszystkich uczestników, tak żeby zapewnić każdemu równe szanse.

W związku z tą decyzją niektórzy z jurorów już wycofali się z uczestnictwa w katowickim konkursie. W kategorii głosu nie będą oceniać artystów Thomas Hampson, Ulrike Sych i Francesca Zambello. Ta ostatnia jest dyrektorką Opery w Waszyngtonie. Zambello, cytowana przez portal OperaWire, napisała do organizatorów, że „jest przeciwna działaniom prezydenta Putina, ale nie jest przeciwna rosyjskiej historii, muzyce i sztuce”. Jak przekazała nam Ewa Bogusz-Moore, dyrektorka waszyngtońskiej opery przeprosiła i poleciła inną osobę na swoje zastępstwo.

Konsekwencją usunięcia rosyjskich twórców z konkursu będzie też zmiana programu koncertu symfonicznego zaplanowanego 13 października. Jak informuje NOSPR, zamiast „Święta wiosny” Strawińskiego orkiestra wykona Symfonię „Mathis der Maler” Hindemitha.

Dyrektor NOSPR wyjaśnia, że program na cały sezon jest przygotowywany również z dwu lub nawet trzyletnim wyprzedzeniem. – Każdy muzyk zgodzi się z tym, że muzyka rosyjska jest częścią naszego dziedzictwa. Czy teraz mamy znowu przez następne dwa, trzy lata wycinać muzykę rosyjską? Nikt z nas tego nie wie – mówi.

NOSPR jest instytucją publiczną, podlegającą Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Decyzja dotycząca konkursu Szymanowskiego jest spójna ze stanowiskiem resortu. Tuż po wybuchu wojny MKiDN pisało:

„Rosyjscy artyści, którzy nie opowiedzieli się jasno i jednoznacznie przeciwko agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i nie potępili jej, nie powinni być gośćmi polskich scen, uczestnikami programów artystycznych ani projektów z zakresu kultury. Wobec zbrodni wojny na Ukrainie zdecydowanie zalecamy powstrzymanie się od prezentacji dzieł kultury rosyjskiej i rosyjskich twórców”.

Organizacja konkursu muzycznego w NOSRP kosztuje ok. 4-5 mln złotych. Po połowie finansują go ministerstwo kultury i Katowice. Pula nagród w II edycji wyniesie 300 tys. euro.